Azalmış Over Rezervi, AMH (Anti Müllerian Hormon)

Azalmış over rezervi overlerde kalite ve sayı olarak azalmış oosit olarak tarif edilebilir. Azalmış over rezervi geriye dönüşü olmayan ve ivf tedavisinde başarı şansını azaltan bir durum. Azalmış over rezervi, yönetimi ve yaş, genetik ve çevresel faktörlerin etkisi henüz tam olarak bilinmiyor. Oositlerin sayısı ve kalitesi azalmakta. Yaşa bağımlı anormal damarlaşma, oksidatif stres, serbest radikallerin dengesizliği, toksik ve genetik değişikliklerin tamamı oosit kalite ve sayısında azalmaya dolayısıyla anormal embriyo oluşumu ve embriyo yerleşimi ile ilgili nedenlerden dolayı ivf başarı oranında azalmaya neden olmakta. Menopoz ve prematür over yetmezliğinden farklı bir durumdur. Kadının yaşı tek başına over rezervini belirleyen faktör değildir.

Zayıf over cevabı over indüksiyonu sırasında az sayıda oosit elde edilmesi durumudur. Zayıf over cevap şu kriterlerden en az ikisi varsa tanımlanabilir:
• İleri yaş (40 yaş ve üzeri) veya zayıf over rezervi için diğer nedenlerin bulunması.
• Daha önce 150 ü ve üzeri FSH ile indüksiyon ile 3 ve daha az oosit elde edilmesi.
• Anormal over rezer testi ( 2. gün 5 den az folikül veya AMH 1,1 ng/ml den az).

Azalmış Over Rezervi Sebepleri

• İdiopatik (sebebi bilinmeyen).
• Kemoterapi; primordial folikül sayısı azalır. Hasar yaş ile birlikte artar.
• Radyoterapi; doz ve yapılan bölgeye göre etki gösterir.
• Genetik mutasyon.
• Sigara.
• Over ve tüplere yapılan cerrahi müdahaleler.
• Otoimmün hastalıklar.
• Kabakulak.
• Galaktozemi.

Over Rezerv Tahmini

Over rezervi bir kadının oositlerinin sayısı ve kalitesine göre doğurganlık potansiyelinin durumudur. Over rezerv testi bir kadının over indüksiyonunda az ya da çok cevap vermesi, tahmini menopoz yaşı ve indüksiyonda riskleri tahmin etmemize yardımcı olur. Ancak over rezerv testi ivf tedavisine başlamaya karar vermemizde kritik önemli faktör değildir. Over rezerv testi azalmış over rezervi hakkında bilgi verir.

Over rezerv testi: Eskiden klomifen ve agonist uyarı testleride kullanılmasına rağmen günümüzde bazal FSH, bazl E2, bazal aktif folikül (âdetin 2-4. günleri) ve AMH ile ölçülmektedir.

• Bazal FSH; bu test overden salgılanan inhibin ve E2 nedeniyle pitüiter bezden salgılanan FSH değerinin adet başında ölçülmesidir. Normal over rezervinde FSH değeri normal sınırlarda iken azalmış over rezervinde inhibin ve E2 baskısı azalacağı için FSH değeri yükselir.

• Bazal E2; erken foliküler E2 bazal FSH değerine göre daha önemlidir. Yüksek bazal E2, normal FSH değerleri zayıf cevabı gösterir.

• AMH; antral folikülün granuloza hücrelerinden salgılanan bir büyüme hormonudur. AMH 25 yaş civarında en yüksek değerine ulaşıp menopoz öncesine kadar yavaş yavaş düşerek menopozdan hemen önce ölçülemeyecek kadar azalır. AMH over rezervi için en iyi testlerden biri. Yüksek AMH, düşük yaş yüksek over rezervi anlamına gelir. FSH daki yükselmeden birkaç yıl önce AMH düşmeye başlar.

• Bazal Folikül Sayısı; Adetin 2-4 günleri ultrason ile overlerde 2-10 mm arasındaki foliküllerin sayısı bize bazal folikül sayısını gösterir. Bazal folikül over rezervi hakkında hızlı ve iyi bir değerlendirme yapmamızı sağlar.

Azalmış Over Rezervinde Tedavi

Azalmış over rezervi ve zayıf over cevabında tedavi oldukça zor. Tedavideki amaç çok sayıda ve kaliteli oosit elde etmektir. Yüksek doz gonodotropinler, doğal ve modifiye sikluslar, E2 desteği, LH; luteal antagonist ve Letrazol ile destekleyici tedavi olarak aspirin, androjen, büyüme hormonu, melatonin, oosit donasyonu ve asiste hutching kullanılmakta.

Yüksek doz gonodatropin; sayısal artışta fayda sağlamakla birlikte oosit kalitesinde azalma yapmakta.
Agonist, antagonist protokol; bu iki protokolde de benzer sonuçlar vermekte. Microdoz GnRH agonist flare-up protokolünde gebelik elde etme az miktarda daha fazla. GnRH agonist protokolünde adet başında tedaviye başlanması, ilaç kullanım gününün az olması, doğal siklus ile uyumlu olması, daha az gonodatropin kullnılması nedeniyle daha avantajlı tedavi yöntemi olarak görünmekte.
Letrazol ve Klomifen ile destekleyici tedavi; Letrozol kullanımı gonodotropin kullanımında azaltma sağlamakta ve klinik gebelik oranları çok az miktarda daha iyi.
Androjen; DHEA ve Testestoron daha kaliteli oosit ve sonucunda daha fazla gebelik elde etmeye yardımcı olmakta. Androjen granüloza hücrelerşndeki FSH reseptör sayısında artışa neden olmakta.
Estrojen; E2 foliküllerin dengeli büyümesine yardımcı olmakta
Growth hormon (büyüme hormonu); FSH ın granüloza hücrelerindeki işlevini kolaylaştırmakta. GnRH kullanımı azalmakta ve gebelik oranları artmakta.
Melatonin; PCOS’lu hastalarda kullanılıdığında E2 seviyesi, olgun oosit ve kaliteli embryo sayısında artış sağlamakta. PCOS’lu olamayan hastalarda herhangi bir etkisi olmamakta.
Aspirin; Over içinde kan akımını artırdığı için folikül gelişimi daha iyi olmakta.
Yeni Yöntemler; Over nakli, mitokondri nakli, over stem cell çalışmaları ümit vaat eden çalışmalar.