Adet Döngüsü (Ovulasyon)

Ovulasyon (adet döngüsü) olgunlaşmış yumurtanın yumurtalıktan (over) atılıp tüpler tarafından alınarak döllenmeye hazır hale gelmesidir. Rahim içi döllenmiş yumurtanın yerleşebilmesi için yeterli kalınlığa ulaşmıştır. Eğer gebelik oluşmazsa rahim içi kanayarak dökülür (mens kanaması; adet kanaması).

Adet Nedir?

Adet (mensturasyon) kadının periyodik kanamasıdır. Adet olduğunda rahim iç tabakası dökülür. Adet kanaması serviks yolu vajene dökülerek vücuttan atılır. Adet kanaması çoğunlukla 3-5 gün arası sürer. 2 ile 7 gün arası normal olarak kabul edilir.

Adet Döngüsü (Siklus)

Adet (mensturasyon) kadının adetinin ilk gününden bir sonraki adetten önceki güne kadar olan periyodik döngüsüdür. Düzenli adet döngüsü vücudun sağlıklı olduğunun önemli bir belirtisidir. Vücut her ay normal bir gebeliğin olması için hazırlık yapar. Ortalama 28 gün olup 21-35 günlük periyotlar yetişkinlerde ve 21-45 günlük periyotlar ergenlik döneminde normal olarak değerlendirilir. Hormonlardaki artış ve azalış periyotları adet döngüsünü kontrol eder.

Adet döngüsü 2 bölüme ayrılır. Kanamanın ilk gününden yumurta çatlayana kadar (ovulasyon) olan döneme foliküler faz ve ovulasyon ile sonraki adet başlangıcına kadar olan döneme luteal faz denir. Luteal faz sağlıklı bütün kadınlarda 14 gün sürer. Foliküler fazın uzunluğu adet döngüsünün uzunluğunu belirler. Foliküler faz 7 gün ise 21, 14 gün ise 28 ve 21 gün ise 35 günde bir adet görülür.

• Adetin başlaması ile birlikte endometrium tabakası dökülür. Kanam ortalama 5 günde biter.
• Kanamanın bitmesini takiben Östrojen hormonu etkisi ile endometrium yeniden büyümeye başlarken yumurtalıklardan foliküller büyümeye başlar.
• Bu dönemden sonra foliküllerden sadece bir tanesi (nadiren birden fazlası çift yumurta ikizlerinde olduğu gibi) seçilerek büyümeye devam ederken diğer foliküller küçülerek kaybolur.
• 7-14. günlerde seçilen folikül büyüyerek olgunlaşır. Rahim duvarı kalınlaşır.
• 14. gün civarı ovülasyon olur. Yani olgunlaşan yumurta overden dışarı atılır. Kalınlaşan rahim duvarı ovulasyondan sonra overde kalan korpus luteum denilen dokudan salgılanan progestoren hormonu sayesinde döllenen yumurtanın yerleşebilmesi için besin ve kandan zengin hale gelir.
• Overden ayrılan yumurta tüplerin fimbrial ucu sayesinde tüp içine alınır. Yumurtanın ömrü bir gündür. Eğer yumurtlamadan önce ortamda sperm varsa (son 3 gün içinde olan bir ilişkiden) ya da ovulasyondan sonraki ilk 24 saat içinde ilişki olursa yumurta döllenebilir.
• Daha sonraki bir hafta içinde oluşan embriyo tüpten ilerleyerek rahim içine gelir. Uygun şartlar oluşursa rahim içine tutunur ve gebelik başlar.
• Gebelik olmazsa ovulasyondan 12 gün sonra korpus luteum progestreron hormonu salgılamayı durdurur ve 2 gün sonra kanama ile birlikte bu adet sona erip yenisi başlar.

Anormal Adet Kanaması (Menoraji)

Adet döngüsü her kadında aynı değildir. Normal adet kanaması 21-35 günlük periyotlar ve 2-7 gün arası kanama ile olur. Sizin için normal periyotu anlamak için adetlerin ne zaman başlayıp, bittiği ve kanamanın ne kadar sürdüğünü, kanama şeklini bilmeniz gerekir.

Anormal adet kanaması nedenleri:

• Gebelik: Adet gecikmesinde ilk akla gelecek neden
• Yeme bozuklukları: Aşırı kilo kaybı ve alımı
• Polikistik over sendromu
• Prematür ovarian yetmezlik: 40 yaş öncesi over rezervinin azalmasına bağlı adet gecikmeleri
• PID (pelvik İnflamatuar hastalık)
• Myomlar
• Hormonal düzensizlikler
• Kanserler

Anormal kanamalar tedavisi sebebe yönelik yapılmalı.

Ovulasyonda Önemli Noktalar

• Yumurtalıktan çıkan yumurta 12-24 saat yaşar.
• Normalde her dönemde bir yumurta oluşur.
• Ovulasyon stres, hastalık ve normal yaşantının dışına çıkışta etkilenebilir.
• Bazı kadınlarda ovulasyon zamanı damlama tarzında kanama olabilir.
• İmplantasyon (fetusun rahim içine yerleşmesi) ovulasyondan sonra 6-12 gün içinde olur.
• Her kadın doğduğunda milyondan fazla yumurta immatür (olgunlaşmamış) olarak ovulasyon zamanını bekler.
• Adet kanaması ovulasyon olmadan da olabilir.
• Ovulasyon adet kanaması olmadan da olabilir.
• Bazı kadınlar ovulasyon zamanı kasık ağrısı hissedebilir. Bu ağrıya Almanca da orta ağrı anlamına gelen”mittelschmerz” denir.
• Eğer yumurta döllenmezse kanama ile birlikte atılır.

Bir kadının aylık periyodu adetin ilk günü başlayıp öbür adetin ilk gününe kadar geçen süredir.

Aylık periyot kadınlarda çoğunlukla 28-32 gün arasında olmasına rağmen bazı kadınlarda daha kısa bazılarında ise daha uzundur. 21 ile 35 gün arası periyot normal kabul edilir.

Ovulasyon zamanı bir sonraki beklenen adetin ilk gününden 14 gün geri gelinerek hesaplanır.

Adetleri düzenli (periyodik) olan kadınlarda ovulasyon gününü tahmin etmek kolaydır.

Çoğu kadında ovulasyon günü adetin ilk gününden itibaren 11.-21. günlerde olup bu dönemdeki ilişkide gebelik şansı artar.

Ovulasyon Dönemleri

Foliküler Dönem

Ovulasyon periyodunun ilk dönemidir. Adetin ilk günü başlayıp ovulasyona kadar devam eden dönemdir. Bu ilk periyot her kadında farklı olabilecek bir dönemdir ve 7 ile 21 gün arasında değişebilir.

Luteal Dönem

Ovulasyondan bir sonraki adetin ilk gününe kadar olan dönemdir. Foliküler döneme göre süresi sabit olup hemen hemen tüm kadınlarda 14 gün olup 12-16 gün arasında değişir.

Bu iki dönem değerlendirildiğinde adet periyodunun süresini belirleyen dönem foliküler dönemin uzunluğudur. Stres, hastalık, yer değişikliği ve normal alışılagelmiş yaşantı dışına çıkma nedeniyle ovulasyon süresindeki yani foliküler dönemdeki değişiklik adet periyodunu değiştirecektir.

Ovulasyon zamanını anlamak gebe kalmayı planlayan bir kadın için en önemli şeylerden biridir. Eğer ovulasyon zamanını anlamakta zorluk çekiliyorsa bu zaman için yardım almak önemlidir. Adet periyotları düzenli değil ve ovulasyon zamanı kasık ağrısı olmuyorsa ultrason ile yumurta (folikül) takibi yaparak ovulasyon zamanını belirleyebiliriz.